Trong hệ thống động cơ điện một chiều (DC) hoặc các loại động cơ rotor dây quấn, cổ góp đóng vai trò trung gian truyền dòng điện từ phần tĩnh sang phần quay thông qua chổi than. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, không ít kỹ thuật viên hiện trường gặp tình trạng cổ góp bị tia lửa điện – một hiện tượng cảnh báo nhiều vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng. Ở bài viết này, Kỹ Thuật Năng Lượng sẽ giúp bạn nhận diện nguyên nhân, hiểu rõ hệ lụy và đưa ra giải pháp xử lý phù hợp nhất theo kinh nghiệm thực tế tại các nhà máy sản xuất.

Tác hại khi cổ góp xuất hiện tia lửa điện

Dù ban đầu chỉ là hiện tượng nhỏ, tia lửa điện tại cổ góp có thể nhanh chóng lan rộng thành hư hỏng toàn bộ hệ thống nếu không được kiểm tra, xử lý đúng kỹ thuật:

• Bề mặt cổ góp nhanh bị hư hỏng: Nhiệt sinh ra từ tia lửa gây cháy xém bề mặt đồng, tạo rãnh, rỗ hoặc bong tróc lớp kim loại.
   
• Mài mòn chổi than nhanh hơn: Giao diện tiếp xúc không ổn định làm chổi than bị đánh lửa liên tục, dẫn đến mòn không đều hoặc gãy vỡ.
   
• Tăng điện trở tiếp xúc: Làm dòng điện truyền qua không liên tục, gây nhiễu hoặc mất tín hiệu điện trong một số ứng dụng đo lường.
   
• Tạo bụi than gây ô nhiễm nội bộ: Bụi than phát sinh do đánh lửa có thể gây tắc nghẽn khe hở gió làm mát, ảnh hưởng đến làm mát động cơ.
   
• Nguy cơ cháy nổ: Đặc biệt nghiêm trọng nếu động cơ vận hành trong môi trường có bụi, khí dễ cháy như nhà máy hóa chất, cao su, thực phẩm.

Tia lửa điện làm cổ góp motor nhanh chóng hư hỏng

Nguyên nhân dẫn đến cổ góp bị tia lửa điện

Hiện tượng đánh lửa tại cổ góp thường do nhiều yếu tố kết hợp, dưới đây là các nguyên nhân kỹ thuật phổ biến nhất:

Chổi than không đạt chuẩn

Việc sử dụng chổi than không đúng loại, sai thông số kỹ thuật hoặc đã bị mòn vượt giới hạn cho phép là nguyên nhân hàng đầu gây phóng tia lửa. Ngoài ra, lắp chổi than không đồng bộ về vật liệu, độ cứng cũng làm phát sinh dòng điện không đều qua từng điểm tiếp xúc.

Lực ép chổi than sai thông số

Mỗi loại động cơ yêu cầu lực ép cụ thể để đảm bảo chổi than áp sát cổ góp một cách ổn định. Nếu lò xo yếu, lỏng hoặc bị lệch dẫn đến lực ép không đủ, từ đó sinh ra tia lửa điện do tiếp xúc chập chờn.

Cổ góp mất độ nhẵn hoặc bị lệch tâm

Bề mặt cổ góp bị trầy xước, rỗ, đóng bụi than hoặc bị mòn không đồng đều khiến tiếp xúc bị ngắt quãng trong khi động cơ quay. Trong trường hợp cổ góp không đồng tâm so với trục, khi quay sẽ gây dao động tiếp xúc, tạo ra đánh lửa liên tục tại các điểm cao.

Dòng điện vận hành vượt tải

Khi động cơ vận hành vượt công suất thiết kế, dòng điện qua cổ góp tăng cao đột ngột gây quá áp tại điểm tiếp xúc, dẫn đến tia lửa mạnh và liên tục, lâu ngày gây ăn mòn điện hóa.

Mất cân bằng động cơ hoặc gối đỡ trục kém

Khi ổ bi, bạc đạn trục rotor bị hư hoặc sai lệch cơ khí, trục quay không ổn định gây rung động, khiến tiếp xúc giữa chổi than và cổ góp bị dao động – từ đó hình thành hiện tượng đánh lửa.

Có nhiều nguyên nhân để khắc phục cổ góp bị tia lửa điện

Biện pháp xử lý cổ góp bị tia lửa điện

Kiểm tra và thay mới chổi than đúng chuẩn

• Chọn chổi than từ nhà sản xuất uy tín, đúng chủng loại theo thiết kế động cơ.
   
• Thay toàn bộ chổi cùng lúc để đồng bộ hóa về điện trở, vật liệu.
   
• Đảm bảo chổi được rà mặt đúng kỹ thuật trước khi đưa vào vận hành.

Cân chỉnh lực ép chổi than

• Kiểm tra cơ cấu lò xo, điều chỉnh lực ép về đúng thông số kỹ thuật (thường 200 – 250 g/cm²).
   
• Nếu lò xo bị yếu, han gỉ hoặc mất đàn hồi cần thay mới.

Làm sạch và tiện lại cổ góp

• Vệ sinh bụi than bằng khí nén hoặc dung dịch chuyên dụng không dẫn điện.
   
• Nếu cổ góp bị rỗ, mòn không đều cần tiện lại trên máy chuyên dụng, sau đó đánh bóng bằng giấy nhám mềm để đảm bảo độ nhẵn.

Kiểm tra và xử lý dao động trục

• Sử dụng đồng hồ so để kiểm tra độ đảo trục.
   
• Nếu có sai lệch lớn, cần cân bằng động lại rotor và thay thế ổ bi bị hư.

Giám sát dòng vận hành và điều chỉnh tải

• Kiểm tra dòng định mức thực tế so với thiết kế, tránh để động cơ chạy quá tải trong thời gian dài.
   
• Sử dụng các thiết bị bảo vệ như relay nhiệt, cảm biến dòng để giám sát.

Xem thêm: https://enertechvn.com/detail/dich-vu-sua-chua-co-gop-dong-co-dien-1-chieu-dc-giai-phap-khoi-phuc-hieu-suat-cho-he-thong-co-dien-362.html

Dịch vụ xử lý cổ góp bị tia lửa điện tại Kỹ Thuật Năng Lượng

Công ty TNHH Kỹ Thuật Năng Lượng chuyên cung cấp dịch vụ kiểm tra, xử lý và phục hồi cổ góp bị tia lửa điện cho các loại động cơ công nghiệp như: motor DC, động cơ cầu trục, motor rotor dây quấn,...

Chúng tôi có đầy đủ năng lực kỹ thuật để thực hiện:

• Tiện và đánh bóng cổ góp bằng máy chuyên dụng, đảm bảo độ đồng tâm và độ nhẵn đạt tiêu chuẩn.
   
• Thay thế, căn chỉnh chổi than đúng chuẩn, gia công lại buồng chổi khi cần.
   
• Kiểm tra dòng điện vận hành, đo nội trở, đo cách điện để xác định nguyên nhân gốc rễ.
   
• Hiệu chỉnh lực ép chổi than, cân bằng lại trục quay rotor, giảm rung động gây tia lửa.
   
• Thi công tận nơi tại nhà máy hoặc tiếp nhận động cơ tại xưởng nếu yêu cầu thời gian bảo dưỡng sâu.

Chúng tôi cam kết xử lý dứt điểm tình trạng đánh lửa tại cổ góp – tăng độ ổn định cho hệ thống truyền động, giảm thiểu thời gian dừng máy và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Hãy tìm đến các đơn vị khắc phục cổ góp motor uy tín như Kỹ Thuật Năng Lượng

Liên hệ ngay để được hỗ trợ kỹ thuật nhanh chóng

Kỹ Thuật Năng Lượng là đơn vị chuyên nghiệp trong lĩnh vực sửa chữa động cơ điện và máy nén khí, đặc biệt nổi bật với năng lực xử lý chuyên sâu các lỗi khó như cổ góp bị tia lửa điện. Gọi ngay hotline 0902 477 357 để được chúng tôi tư vấn kỹ thuật và hỗ trợ tận nơi. Chúng tôi luôn đặt yếu tố chính xác – an toàn – hiệu quả lên hàng đầu, góp phần giúp nhà máy của bạn vận hành ổn định, tiết kiệm chi phí bảo trì dài hạn.

Thông tin liên hệ:

Địa chỉ: Tòa nhà EverRich I, 968 đường 3/2, phường 15, quận 11, TPHCM

Hotline: 0902 477 357

Website: https://enertechvn.com/

Email: contact@enertechvn.com

Facebook: https://www.facebook.com/enertechvn