Bảo dưỡng động cơ ba pha định kỳ là công việc không thể bỏ qua để đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất hoạt động tối ưu của máy móc. Động cơ ba pha có cấu tạo phức tạp, liên quan đến cả phần điện và cơ khí, do đó cần tuân thủ quy trình kỹ thuật khi thực hiện bảo dưỡng. Bài viết này Kỹ Thuật Năng Lượng hướng dẫn chi tiết cách bảo dưỡng động cơ 3 pha đúng cách, từ kiểm tra trước khi bảo dưỡng đến các bước tháo lắp và lưu trữ động cơ.

Tầm quan trọng của bảo dưỡng định kỳ

Việc bảo dưỡng động cơ điện 3 pha định kỳ giúp phát hiện sớm và khắc phục các sự cố tiềm ẩn như mòn bạc đạn, lớp cách điện xuống cấp hay các kết nối bị lỏng. Điều này giúp giảm thiểu thời gian dừng máy đột xuất và tránh hỏng hóc lớn. Bên cạnh đó, bảo dưỡng thường xuyên còn duy trì hiệu suất máy ở mức cao nhất, tiết kiệm năng lượng và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Nhiều nhà sản xuất động cơ khuyến cáo phải theo dõi và bảo dưỡng thiết bị theo định kỳ nhất định để đảm bảo động cơ hoạt động ổn định lâu dài.

Việc bảo dưỡng động cơ điện 3 pha định kỳ giúp phát hiện sớm và khắc phục các sự cố tiềm ẩn

Chuẩn bị trước khi bảo dưỡng động cơ 3 pha

Trước khi bắt đầu quy trình bảo dưỡng, cần đảm bảo an toàn và chuẩn bị đầy đủ. Ngắt nguồn điện: tắt nguồn cấp cho động cơ, khóa công tắc và gắn biển cảnh báo để đảm bảo không có nguồn điện. Kiểm tra nhiệt độ: để động cơ nguội bớt nếu vừa vận hành, tránh chạm vào các chi tiết nóng. Vệ sinh khu vực làm việc: dọn sạch bụi bẩn và dầu mỡ xung quanh khu vực để thuận tiện thao tác và tránh trơn trượt. Công cụ và vật tư: chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết như cờ lê, cảo kéo, ampe kế, máy đo điện trở cách điện (Megger) và vật liệu bôi trơn phù hợp. Kiểm tra ban đầu: đo và ghi lại nhiệt độ, điện áp, dòng điện tiêu thụ ban đầu để làm cơ sở so sánh sau khi bảo dưỡng.

Kiểm tra và vận hành động cơ trước bảo dưỡng

Trước khi tháo lắp, nên kiểm tra tình trạng hiện tại của động cơ điện 3 pha:

• Theo dõi tiếng ồn: Nghe tiếng máy chạy, phát hiện tiếng kêu hoặc tiếng gõ bất thường có thể là dấu hiệu hư hỏng bạc đạn hoặc rơ le bị kẹt.
   
• Đo nhiệt độ: Kiểm tra nhiệt độ vận hành của động cơ; nếu quá nóng, có thể do thiếu bôi trơn hoặc cuộn dây bị nóng.
   
• Đo dòng điện: Ghi lại dòng điện tiêu thụ bằng ampe kế và so sánh với thông số định mức. Dòng điện tăng đột biến có thể do động cơ hoạt động quá tải hoặc cách điện cuộn dây xuống cấp.
   
• Kiểm tra thiết bị bảo vệ: Đảm bảo các thiết bị bảo vệ như cầu chì, công tắc khởi động, rơle quá dòng vẫn hoạt động bình thường và tiếp xúc tốt.
   
• Vệ sinh bên ngoài: Lau chùi sạch sẽ lớp vỏ ngoài động cơ, loại bỏ bụi bẩn và dầu mỡ. Một vỏ động cơ sạch sẽ ngăn chặn tích tụ bụi và giúp tản nhiệt hiệu quả.
   
• Lịch bảo dưỡng: Tham khảo khuyến cáo bảo dưỡng từ nhà sản xuất và lập kế hoạch định kỳ. Trong môi trường nhiều bụi bẩn hoặc hóa chất ăn mòn, nên thực hiện bảo dưỡng nhỏ (tiểu tu) khoảng 3 tháng một lần.

Nên kiểm tra tình trạng hiện tại của động cơ điện 3 pha trước khi tháo lắp

Các công việc trong bảo dưỡng định kỳ

Quy trình bảo dưỡng động cơ ba pha định kỳ thường gồm các hạng mục từ kiểm tra cơ bản đến kiểm tra chuyên sâu:

Tiểu tu động cơ điện 3 pha

Tiểu tu là bảo dưỡng đơn giản thực hiện thường xuyên (theo tháng hoặc quý) để duy trì tình trạng tốt của động cơ:

• Vệ sinh động cơ: Lau chùi sạch bên ngoài và các khe hở, thổi bụi bên trong bằng khí nén.
   
• Kiểm tra cách điện: Đo điện trở cách điện của cuộn dây bằng đồng hồ Megger; nếu giá trị điện trở thấp, cần sấy khô cuộn dây.
   
• Siết bu-lông: Kiểm tra và siết chặt các bu-lông, đai ốc ở chân đế và vỏ bảo vệ để tránh rung lắc.
   
• Tra mỡ bạc đạn: Kiểm tra mức mỡ bôi trơn tại bạc đạn; tra thêm nếu thiếu nhưng chỉ khoảng 2/3 buồng mỡ.
   
• Kiểm tra thiết bị điện: Đảm bảo rơ le, cầu dao, cầu chì và các bộ phận bảo vệ khác hoạt động bình thường.

Trung tu động cơ điện 3 pha

Trung tu là bảo dưỡng sâu, thực hiện sau khi động cơ đã chạy lâu (thường khoảng 4.000 – 5.000 giờ):

• Kiểm tra và thay bạc đạn: Tháo bạc đạn kiểm tra; nếu bạc đạn mòn hoặc lỏng lẻo, tiến hành thay mới. Bôi mỡ mới vào bạc đạn sau khi thay.
   
• Kiểm tra cách điện: Đo điện trở cách điện các cuộn dây; nếu cần, tẩm sấy làm khô lớp cách điện để nâng cao giá trị điện trở.
   
• Xử lý hư hỏng: Kiểm tra vỏ động cơ, stator, rotor; hàn nối, mài sửa những chỗ trầy xước, ăn mòn. Sơn vecni lại trên bề mặt nếu lớp cách điện cũ bị bong tróc.
   
• Lưu ý tra mỡ: Chỉ tra mỡ khoảng 2/3 buồng chứa, không nhồi quá nhiều. Dùng loại mỡ chịu nhiệt phù hợp với nhiệt độ và tải của động cơ.
   
• Hiệu chỉnh bảo vệ: Điều chỉnh các bộ phận bảo vệ điện (rơ le quá dòng, công tắc nhiệt) đúng thông số kỹ thuật.

Xem thêm: https://enertechvn.com/detail/bao-ve-dong-co-3-pha-khoi-mat-can-bang-mat-pha-va-quay-pha-243.html

Quy trình tháo lắp động cơ 3 pha

Để thực hiện bảo dưỡng hoặc sửa chữa sâu, động cơ cần được tháo rời cẩn thận. Quy trình tháo lắp bao gồm:

Ngắt điện và tháo dây dẫn: Rút các đầu dây cấp điện và dây nối đất; đánh dấu thứ tự đấu dây để lắp lại đúng.

Tháo động cơ khỏi thiết bị: Rút các bu-lông đỡ và sử dụng thiết bị nâng (nếu cần) để hạ động cơ khỏi máy chính (ví dụ: máy bơm, quạt hoặc hộp số).

Tháo puly hoặc khớp nối: Sử dụng cảo kéo để tháo puly, bánh răng hoặc khớp nối nối trục động cơ với thiết bị truyền động; không dùng búa đập mạnh để tránh làm hỏng trục.

Tháo quạt và nắp chắn gió: Tháo ốp bảo vệ cánh quạt rồi tháo cánh quạt. Sau đó tháo bulông cố định nắp trước và nắp sau để tiếp cận buồng rotor.

Tháo nắp máy và rút rotor: Dùng gỗ mềm kê dưới rotor, gõ đều để nắp động cơ rời khỏi vỏ. Sau đó dùng tấm gỗ hoặc bìa mỏng đỡ rotor, từ từ kéo rotor ra khỏi stator, đảm bảo cuộn dây được giữ cẩn thận để tránh trầy xước.

Tháo bạc đạn: Nếu cần thay bạc đạn, làm sạch trục và bôi dầu mỏng. Đun nóng bạc đạn (70–80°C) hoặc nung đỏ để giãn nở, rồi dùng cảo kéo tháo bạc đạn ra khỏi trục.

Sau khi bảo dưỡng và sửa chữa xong, lắp lại động cơ theo thứ tự ngược lại, đảm bảo căn chỉnh chính xác và siết chặt các bu-lông. Đo lại điện trở cách điện và thử chạy không tải để kiểm tra tình trạng động cơ trước khi đưa vào vận hành.

Sau khi bảo dưỡng và sửa chữa xong, lắp lại động cơ theo thứ tự ngược lại

Bảo trì bạc đạn động cơ 3 pha

Bạc đạn là bộ phận dễ mòn do ma sát lớn, cần chăm sóc kỹ:

• Làm sạch trục: Lau sạch trục động cơ và bên trong bạc đạn bằng dung dịch tẩy dầu.
   
• Tra mỡ: Bôi mỡ mới vào ổ bạc đạn, chọn loại mỡ phù hợp với tải và nhiệt độ vận hành.
   
• Gia nhiệt bạc đạn: Đun nóng bạc đạn (70–80°C) rồi đưa vào trục khi còn nóng, giúp lắp dễ dàng.
   
• Kiểm tra độ quay: Sau khi lắp xong, quay nhẹ trục bằng tay để kiểm tra độ êm của vòng bi, đảm bảo không có tiếng kêu hay kẹt.

Bảo quản động cơ trong kho

Khi bảo quản động cơ 3 pha lâu dài, cần chú ý:

• Đặt động cơ trên giá hoặc bệ cao, nơi khô ráo, thoáng mát, tránh để trực tiếp trên nền ẩm ướt.
   
• Không để gần nơi có hóa chất ăn mòn (axit, bazơ, khí lưu huỳnh) hoặc môi trường nhiều bụi bẩn.
   
• Trước khi cất kho, kiểm tra và bảo dưỡng sơ bộ. Nếu động cơ được đóng thùng, nên mở thùng để ngăn ngưng tụ hơi nước.
   
• Định kỳ đảo trục hoặc chạy không tải ngắn để duy trì mỡ bôi trơn lưu động và tránh mòn bạc đạn.

Dịch vụ bảo dưỡng động cơ 3 pha chuyên nghiệp

Công ty TNHH Kỹ Thuật Năng Lượng là đơn vị cung cấp dịch vụ sửa chữa, bảo trì và bảo dưỡng động cơ điện 3 pha chuyên nghiệp. Với đội ngũ kỹ sư giàu kinh nghiệm cùng trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết quy trình bảo dưỡng chuẩn xác, giúp khôi phục hiệu suất tối ưu và kéo dài tuổi thọ động cơ của Quý khách. Hãy gọi hotline 0902 477 357 để được tư vấn và hỗ trợ bảo dưỡng định kỳ cho thiết bị của bạn.

Thông tin liên hệ:

Địa chỉ: Tòa nhà EverRich I, 968 đường 3/2, phường 15, quận 11, TPHCM

Hotline: 0902 477 357

Website: https://enertechvn.com/

Email: contact@enertechvn.com

Facebook: https://www.facebook.com/enertechvn