Ví Dụ Động Cơ Ba Pha 2.2kw 100L1-4 Chạy Ở Một Pha
Động cơ không đồng bộ ba pha HM2-100L1-4-2.2KW đấu sao. Sau khi khởi động và vận hành bình thường khoảng 2 giờ, vẫn chạy ở tải đầy, tốc độ động cơ giảm nhanh, cuộn dây nóng lên rất nhanh. Nếu muốn giữ tốc độ ban đầu, tải chỉ còn duy trì ở mức 60% so với tải định mức. Khi động cơ dừng lại thì không thể khởi động lại.
Phân tích sự cố:
Hiện tượng trên là biểu hiện của động cơ không đồng bộ ba pha bị “mất pha” (đi một pha).
Khi mất điện một pha, ở đấu sao, hai pha còn lại của cuộn dây sẽ mắc nối tiếp, mỗi pha chỉ gánh 1/3 công suất định mức, nhưng thực tế lại phải chia sẻ tải như 1/2 công suất định mức, khiến tải trên mỗi pha tăng 1,5 lần, dòng điện pha cũng tăng 1,5 lần.
Lúc này, điện áp mỗi pha chỉ còn khoảng 190V (tương đương 1/1,16 lần so với điện áp 220V ban đầu).
Nếu tải giữ nguyên, mô-men điện từ của động cơ cũng cần giữ nguyên, do đó dòng điện roto I₂ phải tăng khoảng 1,16 lần để duy trì mô-men. Khi đó, dòng điện pha phía stato tăng tổng cộng 1,5 × 1,16 = 1,73 lần so với dòng tải bình thường.
Dòng này lớn hơn nhiều so với dòng tải nhưng vẫn nhỏ hơn dòng ngắn mạch, thuộc dạng quá tải nặng – dưới mức ngắn mạch.
Khi động cơ ba pha bị “đi một pha”, dòng một pha không thể tạo ra từ trường quay, nên động cơ không thể sinh mô-men khởi động và sẽ không khởi động được.
Như vậy, nếu động cơ vẫn chạy ở tải định mức khi mất một pha, tốc độ sẽ giảm, cuộn dây nóng rất nhanh, và theo thời gian sẽ làm cháy cuộn dây.

Phương pháp sửa chữa:
Khi động cơ đang chạy mà âm thanh đột nhiên bất thường, tốc độ giảm, phải ngừng máy ngay để kiểm tra.
Dùng ampe kế đo dòng điện trước khi động cơ tắt để kiểm tra độ cân bằng của dòng ba pha.
Nếu không có đồng hồ, có thể kiểm tra bằng cách đóng điện lại sau khi dừng máy:
- Nếu động cơ chỉ kêu ù và không quay, nhiều khả năng là đứt/đứt cầu chì một pha.
Kiểm tra cầu dao, không thấy tia lửa ở tiếp điểm của pha bị mất điện. Trong trường hợp này, chỉ cần thay cầu chì là được.
Bài chung chuyên mục
- Phương Pháp Xử Lý Cuộn Dây Động Cơ Điện Bị Ẩm (11/12/2025)
- Giải Pháp Khi Tia Lửa Chổi Than Quá Lớn (05/12/2025)
- Các Chỉ Số Chính Của Động Cơ Điện (05/12/2025)
- Tiếng Ồn Trong Quá Trình Sửa Chữa Động Cơ (27/11/2025)
- Kiểm Tra Và Bảo Dưỡng Định Kỳ Hệ Thống Điều Khiển Động Cơ Điện (27/11/2025)
